Als je je verdiept in de wondere wereld van speciaalbiertjes, stuit je al snel op de termen ‘dubbel en tripel’ bier. Affligem Dubbel, Hertog Jan Dubbel, Westmalle Tripel en La Trappe Tripel: het zijn maar enkele welbekende bier voorbeelden.
Maar wat betekenen die soortnaam ‘dubbel’ en ‘tripel’ achteraan de biermerknaam nou eigenlijk? Hoe zijn deze bierstijlen ontstaan? Hoe smaken ze? Waarbij drink je ze het best? Zijn ze echt twee en drie keer zo zwaar als een standaard biertje? En vooral: hoe houd je ze voor eens en altijd uit elkaar?
Belangrijke levensvragen waar elke beginnende bierliefhebber mee worstelt. In dit artikel doe je cruciale vakkennis op waarmee je in de kroeg of thuis je gezelschap mee kan imponeren.
De verre Middeleeuwen
Volgens verschillende bronnen vindt dubbel en tripel bier zijn oorsprong in de Middeleeuwen.
In de Zuidelijke Nederlanden van het huidige België brouwden monniken toendertijd al allerlei biersoorten. Met 1, 2 of 3 kruizen merkten ze op de biervaten aan welk lekkers je eruit kon tappen.
1 kruis stond voor een bier met een bescheiden alcoholgehalte, bestemd voor het arme volk. 2 kruizen was het zwaardere dubbele bier, voor de betere klasse. Uit een vat van 3 kruizen toverde je het échte, exclusieve stevige brouwsel!
De theorie van de drie kruizen sneed ook nog hout in de 19de eeuw. Toen struikelde je nog over de analfabeten en wist elke kroegbaas meteen wat hij kon tappen voor zijn klanten.
De gewiekste Westmalle-marketeers
Het is heiligschennis om over het verschil tussen dubbel en tripel bier te praten zonder de trappistenbrouwerij van Westmalle te vermelden. Sinds de stichting in 1836 dronken de Trappistenmonniken een eenvoudig refterbier bij hun maaltijd. In 1856 brouwden ze een nieuw, zwaarder bier bestemd voor buitenstaanders. Als eerste in de edele gerstenatgeschiedenis noemden ze dit officieel ‘dubbel’ bier.
In 1932 volgde een nieuwe mijlpaal. De geniale gistingschemicus Hendrik Verlinden brouwde een sterk blond bier dat hij Witkap Pater Triple doopte. Twee jaar later deed de abdij van Westmalle beroep op Verlindens expertise. In 1934 openden de kloosterlingen namelijk hun nieuwe brouwzaal. Hoe konden ze deze heuglijke gebeurtenis beter vieren dan met een nieuw bier? Het glorieuze brouwsel kreeg de naam Superbier, wat al snel ‘Triple’ genoemd werd.
22 jaar later moderniseerden de monniken andermaal hun brouwerij. Het recept kreeg een update en voortaan sierde Westmalle Tripel (9,5%) (tot dan nog gespeld als Triple) het bierflesje. In de loop der decennia voelden velen zich geroepen om deze ‘Moeder aller Trappisten’ te overtreffen. Zo vervelde de merknaam ‘Tripel’ tot een soortnaam. Toch blijft deze legendarische ‘officiële eerste’ tripel ook in de 21ste-eeuw ongeslagen.
Leuk weetje: in 2020 verbaasden de kloosterlingen de wereld met de Westmalle Extra (4,8%). Ook wel bekend als het goudgele lekkers dat ze al twee eeuwen lang bij hun maaltijd drinken. De officieuze ‘Enkel’ dus.
Meer mout, meer suikers, meer alcohol
Kortom: de traditie van dubbel en tripel bier gaat al eeuwen terug. Maar het waren de Trappistenmonniken van Westmalle die de biersoorten voor het eerst hun huidige betekenis gaven. Tot zover het geschiedenislesje. Over naar de hamvraag: Wat is het verschil tussen dubbel en tripel bier?
De verklaring vind je in de gebruikte grondstoffen. Meer bepaald in de hoeveelheid mout. Mout is het bewerkt graan dat essentieel is bij het proces van bierbrouwen. Bij het brouwen van dubbel bier gebruik je per liter water meer mout dan bij enkel bier. Zo krijg je een zwaarder bier met meer suikers én een hoger alcoholgehalte.
Bij tripel bier voeg je nog meer mout en suikers toe. Het resultaat: een drie keer zo zwaar bier. Toch moet je dit eerder spreekwoordelijk zien. Een tripel telt natuurlijk niet daadwerkelijk drie keer zoveel grondstoffen als een enkel bier. Anders zou het bier nauwelijks te drinken zijn.
Quadrupel
Overigens bestaat er nog een zwaardere kanjer in dit illustere rijtje: de quadrupel. Bij het brouwen van dit bier gebruik je nóg meer mout en suikers. Hierdoor krijg je een uniek bier zoals de La Trappe Quadrupel (10%).
Meer weten over Quadrupel? Bekijk onze blog over deze heerlijke bierstijl.
Smaak, kleur en alcoholgehalte
Het verschil tussen dubbel en tripel proef je niet alleen in hun kracht en alcoholgehalte. Qua smaak en kleur zijn het ook aardig verschillende jongens.
Dubbel
Dubbel bier heeft een alcoholgehalte van 6 tot 7,5%. De kleur is doorgaans donker. Deze typische kleur komt door de gebruikte donkere karamelmouten tijdens het brouwproces.
Neem een slokje van je dubbel bier in een tulpvormig glas – uiteraard met mooi schuimkraag! Welke heerlijks proef je daar? Chocolade, karamel, noten. Een bedwelmende zoete, lichte koffiesmaak die je prima combineert met sappige stukken vlees, geitenkazen en desserts. Dubbel bier doet het ook altijd goed op een winters terrasje.
Bij BesteBiertje.nl raden we natuurlijk de Westmalle Dubbel aan. De Westmalle Dubbel zit vol fruitige aroma’s en esters, heeft tonen van gebrande mout. De smaak is zoet met een verfijnde bitterheid. Dit geheel maakt het een heerlijk klassiek Belgisch speciaalbier. Het proberen waard!
Tripel
Het hooggegist tripel bier heeft een alcoholgehalte van 7 tot 10%. De kleur is doorgaans goudblond tot amber. Maar als je lang genoeg zoekt, vind je zeker ook donkere tripels. Dit bier schenk je natuurlijk in een fraaie kelkvormige glas. Dat schenk je natuurlijk met zorgvuldig engelgeduld uit.
Want net als bij een dubbel is een dikke, mooie schuimkraag een deel van de belevenis van het bier. Welk heerlijks proef je daar? Een diepe, intense fruitige smaak. Logisch, als je weet dat een tripel vaak toegevoegde kruiden zoals koriander en sinaasappelschillen bevat.
Je merkt meteen ook een typische bitterheid op en een aardige prik. Door de extra glucose bevat een tripel namelijk behoorlijk wat koolzuur. Opgelet ook, tripels zijn gevaarlijke vlotte doordrinkers.
Als we een tripel mogen aanraden bij BesteBiertje.nl is dat de Brugge Tripel. Dit historische stadsbier uit Brugge kenmerkt zich met het traditionele kruidenmengsel ‘Gruut’. Deze tripel wordt gebrouwen door brouwerij De Gouden Boom.