Wat is eigenlijk het Oktoberfest hoor je de mensen zichzelf afvragen. Is dat het grootste bierfeest in Duitsland? Het Oktoberfest is het grootste bier- en volksfeest ter wereld, dat gehouden wordt in München en jaarlijks bezocht wordt door maar liefst zo’n 6 miljoen mensen of meer verspreid over de hele wereld.
Ongeveer zo’n acht miljoen liter bier wordt er in München gedronken tijdens een Oktoberfest. Maar vergeet het eten ook niet. Zo’n kwart miljoen braadworsten en een half miljoen gebraden kippetjes zouden voor de dorstige drinkers klaargemaakt worden. Het niet doorgaan van het Oktoberfest leverde de Duitse stad München een gigantische economische schade op van naar schatting zo’n 1,3 miljard euro. Wat een omzet gaat er dan eigenlijk in om.
De geschiedenis van het Oktoberfest
Het allereerste Oktoberfest in München vond plaats in het jaartal 1810. Dit was namelijk een feest ter gelegenheid van de bruiloft van de Duitse kroonprins Ludwig van Beieren en de Duitse prinses Theresia van Saksen-Hildburghausen.
Het eerste Oktoberfest in 1810 duurde vijf dagen. Eén van de festiviteiten was een paardenrace op de Theresienwiese, de weide vernoemd dus naar prinses Theresia. Het feest sloeg aan en iedereen wilde het jaar erop een tweede editie. Die kwam er ook. Wederom was er een paardenrace, die nu vergezeld ging van een soort landbouwtentoonstelling. In 1819 nam de stad München de organisatie over. Vanaf dat moment kreeg het Oktoberfest een meer volks karakter met meer attracties.
In ruim tweehonderdjaar is het Duitse Oktoberfest uitgegroeid tot het grootste bierfestival ter wereld. Jaarlijks komen bijna zes miljoen mensen van over de hele wereld naar de Theresienwiese in München.
Elk jaar begint het Oktoberfest om 12 uur op de eerste zaterdag na 15 september en op de eerste zondag van oktober eindigt het bierfestijn vaak. Tenzij die eerste zondag valt voor de Dag van de Duitse eenheid – die is op 3 oktober – wordt het festival verlengd tot en met 3 oktober. Dat houdt in dat het Oktoberfest 16 – tot maximaal 18 – dagen duurt. Als bierliefhebber kun je dan wel bijna een maand vakantie gaan nemen!
Voor de normale toerist is het Oktoberfest, om niet te zeggen een ordinair zuipfestijn. Voor de inwoners van de deelstaat Beieren is het feest een serieuze aangelegenheid die bol staat van de tradities. Het bekendste gebruik uit die traditie is het aanslaan van het eerste biervat. Dit wordt ook wel de zogeheten Anstich genoemd. Dit wordt op de openingszaterdag exact om 12:00 uur door de Oberbürgermeister geslagen. Zodra de tapkraan op het vat zit, roept de Oberbürgermeister O’zapft is! Het feest kan dan in alle geweld gaan losbarsten.
De eerste zondag van het Oktoberfest begint met een speciale mis, waarbij alle belangrijke personen aanwezig zijn. Daarna is er een grote parade met blaaskapellen en wagens voortgetrokken door prachtig opgetuigde en versierde paarden. Tot de tradities behoort zeker ook de klederdracht: de dames in een dirndl en de heren in de lederhose. Met name de dames in een dirndl trekken veelvuldig de aandacht van buitenlandse toeristen.
Voor veel mensen in Zuid-Duitsland en Oostenrijk zijn de Dirndls en Lederhose van levensbelang. De Dirndl (“dirn” betekent dienstmeisje) werd in de 18e eeuw oorspronkelijk gedragen door dienstmeiden en de Lederhosen was een stevige broek voor de werklui. Later werd deze kleding geadopteerd door andere klassen.
Men bezat vaak meerdere Dirndls en Lederhosen voor verschillende gelegenheden, voor het werk, maar ook voor feestelijke gelegenheden als bruiloften. Rond 1870 groeide de Dirndl door verandering van stoffen, model en details uit tot een veel gedragen traditionele outfit voor iedereen. Zelfs Max Verstappen draagt een Lederhosen in het raceweekend op het Oostenrijkse circuit Stiermarken!
Oktoberfestbier
Tijdens het Oktoberfest wordt geen Pilsener gedronken, maar een speciaal gebrouwen Oktoberfest bier.
Dit bier is goudkleurig en is wat sterker dan een gewone Pilsener. Het alcoholpercentage van de verschillende Oktoberfestbieren varieert van 5,5 tot 6,5 % alcohol. Deze variant kent dan ook een moutige geur en heeft een zachte maar lage bitterheid.
Het huidige Oktoberfestbier is een ‘doorontwikkeling’ van de Märzen. Deze bierstijl werd oorspronkelijk vroeg in het voorjaar gebrouwen. Het was het laatste bier voor de zomerstop.
Van 23 april (naamdag Sint Joris) tot 29 september (naamdag van Sint Michaël) mocht er in Duitsland namelijk geen bier gebrouwen worden. Dit werd in het midden van de 16e eeuw per decreet vastgelegd in de Beierse brouwverordening door de Duitse hertog Albrecht V.
Brandgevaar in de zomer was één van de voornamelijkste redenen om niet te mogen brouwen. Ook bestond er in de zomer nog geen koeltechniek waardoor het lastig was om in de zomer bier te kunnen brouwen. Om voor een langere periode bier goed te kunnen bewaren, werd tijdens het brouwproces meer mout en hop toegevoegd. Hierdoor bleef het gebrouwen bier langer houdbaar. Het feit dat de vaten werden opgeslagen in kelders met ijs hielp daarbij ook.
Bitte, Ein Mass
Geen fluitje, geen vaasje, geen pint , maar een Mass. Dat is de term die je moet gebruiken als je een bier wilt gaan bestellen op het Oktoberfest. Een Mass is een glas met de inhoud van 1 liter. Uitsluitend worden deze enorme glazen geschonken tijdens het Oktoberfest. Dit beeld is je vast niet ontgaan! Je hoort ook een bodempje in je glas te laten. Dit wordt ook ‘noagerl’ genoemd. Bij het vullen van je bier mag je volgens traditie weer verder drinken.
Een Mass bier kost tussen de 10,80 en 11,80 euro. Een rondje geven loopt wel snel in papieren zo. Dus ga vooral zeker niet aan een bel staan slingeren voor een rondje!
In het jaar 2019 werden er zo’n 6,5 miljoen van deze enorme glazen getapt.
Alleen brouwerijen uit München
Tijdens het Oktoberfest worden uitsluitend bieren geschonken van brouwerijen uit München.
Bieren die niet gebrouwen zijn in de hoofdstad van de deelstaat Beieren komen de grote feesttenten niet in. Op dit traditionele Duitse bierfeest zijn alle bieren uiteraard gebrouwen volgens het Duitse Reinheitsgebot. De volgende Duitse brouwerijen zijn dan ook zeer bekend op het Oktoberfest:
Löwenbräu
De Löwenbräu brouwerij duikt voor het eerst in 1746 op in de geschiedenis boeken van München. We weten echter dat de geschiedenis veel verder terug gaat. De brouwerij brouwde al in de 14e eeuw bier.
Paulaner
De monniken van de Orde der Miniemen (Paulaners genoemd) brouwden voor het eerst bier in 1634. Daarmee is Paulaner de jongste brouwerij op het Oktoberfeest in München. Paulaner Hefe Weissbier is in ons land een bekende Weizen. Op onze website hebben wij dit bier in een review ook uitgelicht. Bekijk hier het artikel!
Hacker-Pschorr
De families Hacker en Pschorr zijn naamgever van de brouwerij die is opgericht in het jaar 1417. Zoals dat zo vaak gaat, raakten de families gebrouilleerd en gingen hun eigen weg. Inmiddels is de ruzie bijgelegd en is Hacker-Pschorr weer echt een klassiek Duits biermerk.
Hofbräu München
Dit is de brouwerij met de meest kleurrijke geschiedenis. Ooit was de brouwerij hofleverancier voor de Duitse adel. Nu tapt Höfbräu het zwaarste bier van het Oktoberfest.
Spaten
De Spaten brouwerij werd opgericht in het jaar 1397. De brouwerij wordt gezien als ‘uitvinder’ van de bierstijl Münchner Helles. Dit bier kwam voor het eerst in 1894 op de markt. Spaten maakt onderdeel uit van de Spaten-Franziskaner-Löwenbräu Group, die op zijn beurt weer onderdeel uitmaakt van AB-Inbev, ‘s werelds grootste bierconcern.
Augustiner Bräu
De Augustiner Brauerei staat bekend als de oudste brouwerij van München. In 1328 startte de brouwerij in een klooster.
De gewilde kippetjes van het Oktoberfest
Het Oktoberfest draait niet alleen om domweg bier drinken: op het het feest komen cultuur, drinken én eten samen. Het Oktoberfeest staat voor kwaliteitseten en traditioneel eten.
Tegenwoordig kun je op het Oktoberfest dus niet om de gebraden kippetjes heen. In totaal worden er elke editie zo’n half miljoen kippetjes verkocht. Er worden bijna twee keer zoveel gebraden kippen verkocht als braadworsten. Deze traditie van de gebraden kippetjes ontstond in het jaar 1881. Toen werd voor het eerst de zogenaamde Hendlbraterei geopend op het festivalterrein. Sindsdien zijn de kippetjes niet meer weg te slaan van het Oktoberfest.
Afgelastingen Oktoberfest
In de rijke historie van het Oktoberfest is het wel eens voorgekomen dat het grote bierfestijn afgelast moest worden. De primeur was in 1813 vanwege de Napoleontische oorlogen. In de tweede helft van diezelfde eeuw werden er meerdere edities geschrapt in verband met de uitbraak van cholera. In de 20e gooide de Eerste en de Tweede Wereldoorlog ook roet in het eten bij het Oktoberfest Voor het eerst sinds lange tijd werd in 2020 het feest van de kalender gehaald in verband met de wereldwijde covid-19 (corona) uitbraak. Hopelijk kan het in 2021 wel doorgaan plaatsvinden!